Кўп бериладиган саволлар

Қонунга кўра, банклар комиссия тўловларини белгилашда мустақилдирлар. Шуни таъкидлаш керакки, пул маблағларини нақдлаштиришдан тушган тушумларнинг маълум қисми банкоматларни сотиб олиш ва сақлаш, шунингдек, жой ижараси билан боғлиқ харажатларни қоплашга йўналтирилади. Шу билан бирга, хизмат кўрсатувчи банкда банк картасидаги пул маблағларини комиссия тўловларисиз нақдлаштириш имконияти мавжуд.

Чет эл валютасида банк картасини очиш учун тижорат банкка ташриф буюрган ҳолда шахсни тасдиқлайдиган ҳужжатни тақдим этиш ҳамда карта чиқариш учун тўловни амалга ошириш керак. Банк картаси одатда 1-3 иш куни ичида тайёр бўлади. Баъзи банкларда банк картасини очиш бўйича аризани онлайн тарзда тақдим этиш каби қулайликлари мавжуд.

CVV-код банк картасининг орқа томонида кўрсатилган уч хонали рақам (код)дир. Қоидага кўра, картанинг орқа томонида кўрсатилган 7 та рақамнинг оҳирги 3 та рақамидир. Шуни таъкидлаш керакки, хавфсизликни таъминлаш мақсадида CVV-кодни учинчи шахсларга маълум қилмаслик тавсия этилади, чунки бу маълумотлар сизнинг картангизни интернет орқали бошқариш имконини беради.

Банк-эмитентга қўнғироқ қилиб, банк картасининг йўқолганлиги ҳақида хабар берилиши зарур, бунда банк картаси блокировка қилинади. Шундан сўнг, йўқотилган банк картасини қайта тиклаш учун банкка ариза топширилади. Шуни таъкидлаш жоизки, айрим банклар банк картасини блокировка қилиш ёки блокировкадан чиқариш амалиётларини банкнинг мобиль иловаси орқали амалга ошириш имкониятини тақдим этади.

Оилавий карталарнинг қуйидаги афзалликлари мавжуд:
1. бир банк ҳисобварағига боғланган оилавий карталар ўртасидаги пул ўтказмалари учун воситачилик ҳақлари ундирилмайди;
2. оилавий карта эгаси смс-хабарномани фаоллаштириш орқали унга уланган оилавий карталар орқали амалга оширилган барча операциялардан хабардор бўлиши мумкин;
3. картанинг бу тури мижозларга битта ҳисобварақни бошқариш ҳамда ҳар бир уланган оилавий карта учун чеклов белгилаш имкониятини беради.

Миллий валютада очилган банк картасига смс-хабарнома хизматини банк картаси берилган банкда ёки банкомат орқали ёқтириш мумкин (одатда банкоматлар банклар яқинида ва жамоат жойларида жойлаштирилади). Баъзи банкларда HUMO тўлов тизимининг банк карталарига смс-хабарнома хизматларини мобил иловалар орқали улаш имконияти мавжуд.

Пул маблағларининг жўнатувчисини банкнинг ёки тўлов ташкилотининг мобиль иловасидан билиб олиш мумкин. Таъкидлаш керакки, бундай хизматни барча банк ёки тўлов ташкилотлари таклиф этмайди.

Агар VISA банк картаси Ўзбекистондаги тижорат банкларига тегишли бўлса, у ҳолда мурожаатда баён этилган масалаларни қуйидаги йўллар билан ҳал қилиш мақсадга мувофиқ бўлади:

Биринчи – банк картаси йўқолган фуқаро хизмат кўрсатувчи банкига мурожаат қилиши ҳамда тегишли идентификациядан ўтган ҳолда, йўқотилган банк картасини ёпиши мумкин. Шундан сўнг, фуқаро Россиянинг ихтиёрий банкида карта очтириб, унинг реквизитларини Ўзбекистондаги банкига етказиш орқали картадаги қолдиқ маблағларни ўтказиб олиши мумкин;

! Бугунги пандемия шароитида банкга сўров ва мурожаатларни унинг коммуникация каналлари орқали (колл-маркази, расмий сайт ва ижтимоий мессенжерлар) йўллаш тавсия этилади.

Иккинчи – фуқаро йўқотилган банк картасини банк мобил иловасига улаган бўлса, VISA картадаги маблағларни Россия банкида очтирган бошқа янги VISA картасига ўтказиб олиши билан бир қаторда, йўқотилган банк картасини блокировка ҳам қилиш имконияти мавжуд;

Учинчи – фуқаро юқорида баён этилган тартибда хизмат кўрсатувчи банкка мурожаат қилиши ва ўзига яқин бўлган шахсга ишончнома бериш билан йўқотилган картасини ёпиши мумкин. Шундан кейин, ундаги қолдиқ маблағлар ишончнома берилган шахс томонидан олиниши ва халқаро пул ўтказмалари тизими орқали Россияга жўнатилиши тавсия этилади.

Электрон ҳамён - электрон пуллар тизимининг дастурий таъминотидир. У микропроцессор (чип) ва электрон пулларни сақловчи ва ундан фойдаланиш имконини берувчи дастурий-техник қурилма. Электрон ҳамён электрон пуллар тизимида ҳар бир электрон пул эгаси учун шакллантирилади.

1. Банк картаси йўқолганлиги ёки ўғирланганлиги тўғрисида ариза топширилганда.
2. Фойдаланиш ваколатига эга бўлмаган шахс томонидан банк картаси ишлатилганда.
3. Мижоз фойдаланиш учун банк карталарини тақдим этиш тўғрисидаги шартнома шартларини бузса.
4. Мижозлар томонидан шубҳали битимлар аниқланган тақдирда.
5. Агар шахс террорчилик фаолиятида иштирок этаётган ёки иштирок этишда гумон қилинаётган шахслар рўйхатига ёки оммавий қирғин қуролларини тарқатишга тегишли бўлса.

Банк мобил иловасининг ҳар бир фойдаланувчиси амал қилиши керак бўлган оддий қоидалар:

1. Мобил иловага кириш учун паролни ҳеч кимга айтманг.
2. Фақат банкнинг расмий иловаларидан фойдаланинг.
3. Смартфонингизга ҳар қандай иловани ўрнатишда эҳтиёт бўлинг: алоқа рақамлар, СМС-хабарлар юбориш ва интернетга кириш ҳуқуқини сўрайдиган дастурлар хавфли бўлиши мумкин.
4. СМС-хабарлар ёки электрон почтадан олинган ҳаволаларга асосланган иловаларни ўрнатманг, ҳатто улар банкдан деб айтилса ҳам.

Бундан ташқари, телефонингиздаги маълумотларни қуйидагича ҳимоя қилишни тавсия этамиз:

1. Телефонингизга пароль ўрнатинг
2. Телефон экранида автоматик қулфни ўрнатинг
3. СИМ картага ПИН кодни ўрнатинг
4. Телефонингизда ҳамда ижтимоий тармоқларда банк картаси рақамлари ва фотосуратларни сақламанг

Банк картасининг муддатини узайтириш мумкин эмас. Картанинг амал қилиш муддати тугаган тақдирда банкка бевосита мурожаат қилиб ёки банкнинг веб-сайти ҳамда мобиль иловалари ёрдамида янги банк картасини чиқариш бўйича ариза топшириш керак бўлади.

UZCARD ва HUMO миллий тўлов тизимларининг банк карталари учун ўрнатилган пин-код исталган савдо терминали, банкомат орқали ёки банк картаси очилган банкда ўзгартириш мумкин. Халқаро тўлов тизимлари банк карталари сақловчилари эса пин-кодни банкоматларда ва хизмат кўрсатувчи банкларда ўзгартиришлари мумкин.

Мижоз уч усулдан бири ёрдамида масофадан туриб банк картасини очиш учун ариза топшириши мумкин:

1) банкнинг веб-сайтлари орқали;
2) банкнинг мобил иловаси орқали;
3) банкнинг телеграм боти орқали.

Шуни ёдда тутиш керакки, барча банклар ҳам бундай хизматларни таклиф қилмайди, шунинг учун банкнинг сall-марказлари билан боғланиш мақсадга мувофиқ.

Бундай ҳолатларда шахсни тасдиқловчи ҳужжат билан банкка ташриф буюриб, картани блокировкадан чиқариш бўйича ариза тақдим қилиш тақозо этилади.

Биринчи навбатда, банк картасида смс-хабарнома хизматини фаоллаштириш керак. Шундан сўнг, банк ёки тўлов ташкилотининг мобиль иловасини юклаб олиш ва ўрнатиш зарур. Мобиль иловада рўйхатдан ўтиш, хусусан, банк картаси тўғрисидаги тегишли маълумотларни киритиш орқали банк картасини масофадан бошқариш имконияти пайдо бўлади.

Агар телефонингиз йўқолган ёки ўғирланган бўлса, дарҳол хизмат кўрсатувчи банкка қўнғироқ қилинг ва телефон йўколганлиги тўғрисида хабар беринг. Бундан ташқари, сим-картани мобил операторингиз орқали блоклашингиз керак.

Ҳеч қандай чекловлар йўқ. Банк картасидан фойдаланиш тартиби банк картаси сақловчиси ва банк ўртасидаги шартномага биноан белгиланади.

Бу каби ҳолатларда банк картасини блокировка қилиш керак. Бунинг учун банк-эмитент ёки тўлов тизими оператори call-марказига қўнғироқ қилиш лозим. Шунингдек, банк ёки тўлов ташкилотининг мобиль иловаси ёки тўлов тизими оператори расмий сайти орқали банк картасини блокировка қилиш имконияти мавжуд.

Айрим миллий тўлов тизимларида тўловни савдо терминали орқали бекор қилиш имконияти мавжуд.Шуни таъкидлаш жоизки, пул маблағларини қайтариш амалиёти мерчант ва эквайер ўртасида тузилган шартномада кўзда тутилган тақдирда амалга оширилади.

Одатда банкоматдан 20-30 сонияда банк картаси қайтариб олинмаса, банкомат хавфсизликни таъминлаш мақсадида банк картасини ютиб юборади. Эҳтимолки, банк картангиз банкоматда қолган ва сиз мазкур банкомат тегишли бўлган банкка мурожаат этсангиз, ўрнатилган тартибда шахсингизни тасдиқлаган ҳолда банк картангиз сизга қайтарилади.

Агар мазкур 20-30 сония ичида бегона шахс сизнинг картангизни олиб кетган деб шубҳалансангиз, дарҳол банкнинг мобил иловаси орқали ёки банкка қўнғироқ қилиб банк картангизни блокировка қилдиринг, сўнг янгисини очишга ариза беринг.

Банк картасини ҳар қандай банкда тўлдириш имконияти мавжуд. Шу билан бирга, cash-in функцияси мавжуд бўлган банкоматлар орқали ҳам банк картасини маблағ билан тўлдириш мумкин.